Kliknij tutaj --> 🤿 ciasto dla chorych na jelita

1 Celiakia – choroba dzieci i dorosłych: objawy, powikłania, grupy ryzyka i choroby współistniejące. Emilia Majsiak1, Halina Cichoż-Lach2, Bożena Cukrowska3 1. Polsko-Ukraińska Fundacja Przyczyną cukrzycy jest też przyrost tkanki tłuszczowej (zwłaszcza w rejonie brzucha) i zmniejszenie się tkanki mięśniowej, co wpływa na insulinooporność. Z wiekiem nasz organizm produkuje coraz mniej insuliny, co sprzyja powstawaniu choroby. Skłonność do cukrzycy w starszym wieku to też skutek przyjmowania leków, innych chorób dla mleka (RR = 0,72; 95%CI 0,55–0,94), ale nie dla zawartości witaminy D w diecie. Wymienione czynniki, badane w okresie przed ustaleniem rozpoznania, nie miały żadnego związku z rokowaniem. Ta publikacja stanowi dowód na to, że mo-dyfikacja diety u chorych operowanych z powodu raka jelita Układając dietę dla osoby z encefalopatią wątrobową, należy wziąć pod uwagę indywidualną tolerancję pacjenta na tłuszcze. Dieta powinna być lekkostrawna i niskobiałkowa (0,5 g/kg mc./dobę białka z produktów spożywczych). Należy też ograniczyć podaż sodu i płynów, natomiast zwiększyć podaż potasu w przypadku Dieta o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols – FODMAP) w ostatnich latach zyskała dużą popularność jako sposób żywienia wykorzystywany w łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego (irritable bowel syndrome – IBS). Site De Rencontre Non Payant En France. Sieć franczyzowa Fit Cake jako pierwsza wprowadza na polski rynek słodycze LOW FODMAP przeznaczone dla osób z zaburzeniami pokarmowymi SIBO i zespołem jelita drażliwego. Schorzenia te dotykają też osób aktywnych i zdrowo odżywających się. Przy ich leczeniu kluczowa jest dieta. Od teraz w Fit Cake mogą bez obaw raczyć się ciastami, batonami czy deserami w słoiczkach, stworzonymi specjalnie dla słodkości marki Fit Cake Ewelina Choińska, opracowując nową, słodką linię produktową zawsze odnosi się do potrzeb zgłaszanych przez Tym razem sama byłam pierwszym z nich – opowiada współwłaścicielka sieci. – Mimo, iż od wielu lat jem zdrowo i uprawiam sport, od pewnego czasu zaczęły mi doskwierać problemy jelitowe, chroniczne zmęczenie itp. Wykonałam test SIBO i okazało się, że wynik jest również:Białostocki Fit Cake tworzy nową, własną markę - Keto Cake [zdjęcia]Jak mówi Ewelina Choińska, dopiero, gdy je u siebie wykryła, zauważyła jak wiele osób (w tym głównie aktywnych kobiet) z tym się zmaga. Zaczęła pogłębiać wiedzę na ten temat. Czytała artykuły, analizowała badania na stronie Monash University, jeździła na konsultacje dietetyczne do Centrum "Zdrowe Jelita" w Warszawie. Dowiedziała się, że SIBO daje objawy podobne do zespołu jelita drażliwego, ale jest dużo powszechniejsze, choć do tej pory nie było zbyt często stwierdzane. Jednak świadomość dotycząca tej choroby szybko wzrasta. Powoduje ją nadmierny rozrost flory bakteryjnej prawidłowej diagnozy cierpiący na nią ludzie często mieli problem z określeniem co tak naprawdę im jest. Ponieważ nawet przy zbilansowanej i zdrowej diecie odczuwali męczące dolegliwości. Nie pomagała też rezygnacja z cukru i glutenu, które odpowiadają za większość tego typu uciążliwości. Czytaj również:Fit Cake i Fundacja Miś w Fartuchu stworzyły specjalny baton dla cukrzykówLekarze opracowali specjalną dietę zalecaną dla osób chorych na SIBO i zespół jelita drażliwego - LOW FODMAP. Polega ona na ograniczeniu spożycia produktów bogatych w FODMAPs, czyli krótkołańcuchowe węglowodany, trawione w przewodzie pokarmowym, ale równocześnie słabo wchłaniane. Ich fermentacja przez bakterie okrężnicy prowadzi do wzdęć i bólów brzucha. Produkty na czarnej liście FODMAPs to: fruktoza, laktoza, oligosacharydy (fruktany i galaktany) oraz poliole, inaczej alkohole cukrowe (erytrytol, maltitol, mannitol, ksylitol, izomaltoza). W diecie LOW FODMAP produkty te zastępowane są zdrowszymi są też desery, które właśnie pojawiały się w witrynkach nieCukierni Fit Nasze słodkości słodzimy syropem ryżowym oraz stevią. Chcę odczarować stereotyp, że stevia jest niesmaczna i gorzka. Tak się dzieje, gdy stosuje się ją nieumiejętnie. Uważam, że to świetny słodzik i w deserach Fit Cake na pewno nikt nie poczuje goryczy. Słodkości doprawiamy nieziemsko aromatyczną wanilią, którą przywiozłam z Zanzibaru. U nas dieta LOW FODMAP jest lekkostrawna, wręcz lecznicza i na pewno smaczna - zapewnia Ewelina Choińska, twórczyni przepisów w Fit również:Białostocka Fit Cake ma już praw 40 punktów franczyzowych w Polsce [zdjęcia]Na razie w tej linii fit produktów znalazły się torty (o smaku pinacolady, czekoladowy oraz waniliowy z truskawkami), lekkostrawne ciasta (wegański sernik a'la LOTUS biscoff, ciasto krówka, malinowy chruśniak, cytrynecznik straciatella, ciasto marchewkowe czy brownie ze słonym karmelem i solonym popcornem). Na wynos można wziąć też baton NO-MILK SNACK lub waniliowo-malinową Mimo tej uporczywej dolegliwości jaką jest SIBO nie zamierzam rezygnować ze słodyczy. Znalazłam sposób, by jeść smacznie, a jednocześnie sobie nie szkodzić. A skoro ja potrafię umilić sobie życie smaczną dietą, to czemu mam nie pomóc innym. Dlatego wprowadziliśmy ofertę LOW FODMAP do naszej franczyzy – tłumaczy Ewelina Choińska. Białystok. Kasia i Mateusz dostarczą fit smakołyki prosto do... Fit Cake to sieć specjalistycznych kawiarni, które odpowiadają na potrzeby ludzi zmagających się z pokarmowymi problemami. Jej twórcy zaczynali mając jedną zasadę: zero cukru. Teraz mają bardzo rozbudowana ofertę, przeznaczona dla ludzi na diecie bezglutenowej, bezlaktozowej, KETO, OPTI, dla alergików czy chorych na cukrzycę lub Wypełniliśmy niszę na rynku i okazało się, jak bardzo byliśmy wyczekiwani. Świadomość ludzi na temat żywienia szybko rośnie, a my jak pionierzy wyznaczamy trendy i zmieniamy myślenie Polaków. Jesteśmy na bieżąco i nadążamy za potrzebami – konkluduje Rafał Kościuk, właściciel Fit Choińska, autorka menu LOW FODMAP w Fit CakeCytrynecznik LOW FODMAPSernik LOW FODMAP z Fit CakeMalinowa ryżanka Fit CakePolecane ofertyMateriały promocyjne partnera Odpowiednio zbilansowana dieta dostarcza człowiekowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych (węglowodanów, tłuszczów, białka, witamin, składników mineralnych, wody i błonnika pokarmowego) we właściwych proporcjach. Dzięki temu organizm otrzymuje energię do prawidłowego funkcjonowania. Prawidłowe odżywianie nabiera szczególnego znaczenia w okresie choroby nowotworowej, która ma najczęściej charakter przewlekły. Obecność guza nowotworowego w organizmie powoduje, że zmianie ulegają potrzeby żywieniowe pacjenta oraz możliwości przyjmowania pokarmów i przyswajania składników odżywczych. Jak powinien odżywiać się pacjent onkologiczny? Jak wygląda dieta w chorobie nowotworowej? Poznaj zalecenia żywieniowe w trakcie choroby nowotworowej. Dieta w trakcie choroby nowotworowej W trakcie leczenia onkologicznego wszystkie spożywane posiłki powinny być odpowiednio zbilansowane i dostarczać pacjentowi niezbędnych składników odżywczych. Szczególnie istotne w okresie terapii jest dostarczenie organizmowi ściśle określonej podaży białka oraz energii. Właściwy sposób żywienia w trakcie leczenia onkologicznego jest integralnym elementem terapii. Może ograniczyć ryzyko wystąpienia powikłań w okresie leczenia operacyjnego, zminimalizować skutki uboczne chemioterapii czy radioterapii oraz pozytywnie stymulować układ odpornościowy i naturalne siły obronne organizmu do walki z nowotworem. Zasadniczą rolą tzw. dietoterapii wśród pacjentów z chorobami nowotworowymi jest: utrzymanie właściwej masy ciała i niepoduszczenie do rozwoju niedożywienia poprzez dostarczenie odpowiedniej ilości energii oraz składników odżywczych (białek, tłuszczy, węglowodanów); redukcja skutków ubocznych terapii onkologicznej; stymulacja sił obronnych organizmu; poprawa jakości życia chorego. PRZEJDŹ DO: NIEDOŻYWIENIE W CHOROBIE Zalecenie żywieniowe w chorobie nowotworowej Dieta osoby chorej na raka powinna opierać się generalnie na ogólnych zasadach zdrowego żywienia. Nierzadko wymaga wprowadzenia dodatkowych modyfikacji związanych z lokalizacją guza nowotworowego, stadium zaawansowania choroby, rodzajem stosowanej terapii czy wiekiem chorego. Jak w tym kontekście powinien odżywiać się pacjent onkologiczny? Dieta chorych na raka powinna: opierać się na zasadach diety lekkostrawnej (rezygnacja z potraw smażonych, wędzonych, konserwowanych, ostrych przypraw i używek); uwzględniać zwiększone zapotrzebowanie chorego na energię i białko; oszczędzać zajęty narząd, szczególnie gdy choroba nowotworowa dotyczy układu pokarmowego; zapewniać odpowiednią podaż płynów (minimalnie 2 litry płynów każdego dnia); uwzględniać preferencje żywieniowe i smakowe pacjenta. Pacjent onkologiczny nie powinien samodzielnie wykluczać ze swojej diety żadnych składników odżywczych. Im więcej różnorodnych produktów w codziennej diecie, tym mniejsze prawdopodobieństwo rozwoju niedoborów żywieniowych. Jeśli masz wątpliwości jakie są optymalne dla Ciebie zalecenia żywieniowe w trakcie choroby nowotworowej – poproś o pomoc dietetyka lub zwróć się do swojego lekarza. W czasie trwania terapii onkologicznej ogólne zalecenia żywieniowe mogą wymagać modyfikacji. Decydującą rolę odgrywa aktualny stan zdrowia. W przypadku jeśli jest on ciężki np. chory nie może odżywiać się samodzielnie, jest po operacji chirurgicznej w obrębie przewodu pokarmowego lub gdy występują nasilone skutki uboczne leczenia, to może istnieć konieczność zastosowania diety o zmienionej konsystencji (papkowatej, płynnej) lub nawet żywienia sztucznego (dojelitowego lub pozajelitowego). POLECAMY: LECZENIE ŻYWIENIOWE Dotychczas nie opracowano diety, która jest zalecana przez specjalistów w czasie leczenia onkologicznego. Najlepiej, aby dieta była ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta. Jest to kluczowe, ponieważ terapii towarzyszą często różne dolegliwości, które w poszczególnych przypadkach mają odmienny przebieg i nasilenie. Każdy z nas ma również inne preferencje i upodobania żywieniowe. Dieta pacjenta onkologicznego musi być zbilansowana i i dostarczać niezbędnych składników odżywczych. Bardzo ważną rolę odgrywa białko, które ma za zadanie odbudować komórki i tkanki oraz energia. Prawidłowa dieta w chorobie nowotworowej = białko + tłuszcze + węglowodany Energia Zapotrzebowanie na energię i niektóre składniki odżywcze w czasie choroby nowotworowej może zwiększyć się u pacjenta nawet o 20% w stosunku do osoby zdrowej, tej samej płci i w tym samym wieku. Jest to związane z nasilonym metabolizmem, który wynika z obecności guza nowotworowego i mobilizacji układu odpornościowego do walki z rakiem. Pacjenci, którzy z różnych względów mają problem z przyjmowaniem odpowiednio zbilansowanej diety, która pokrywała by ich zapotrzebowanie energetyczne mogą skorzystać z gotowych preparatów – tzw. dietetycznych środków spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego. Diety kompletne występują najczęściej w postaci wysokoenergetycznego i wysokobiałkowego płynu w butelkach. Ich wspólną cechą jest stały skład, dzięki czemu dostarczają one choremu niezbędnej ilości białek, tłuszczów, węglowodanów, mikroelementów oraz witamin i mogą stanowić dodatkowe lub jedyne źródło jego pożywienia. Na rynku dostępne są zarówno diety standardowe przeznaczone dla każdego, jak i dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego dedykowane konkretnym grupom pacjentów np. w przebiegu choroby nowotworowej. Średnie zapotrzebowanie energetyczne u dorosłego pacjenta z rozpoznaną chorobą nowotworową (bez cech niedożywienia) powinno wynosić 25-35 kcal/kg należnej masy ciała na dobę. U chorych z objawami wyniszczenia lub zagrożonych jej rozwojem – zapotrzebowanie zwiększa się nawet do 40-45 kcal/kg należnej masy ciała na dobę. W przypadku pacjentów leżących zapotrzebowanie na energię powinno wynosić 20-25 kcal/kg należnej masy ciała na dobę. Białko w diecie pacjenta onkologicznego Podczas choroby w organizmie istotnie zwiększa się zapotrzebowania na białko – układ odpornościowy pracuje intensywniej niż zwykle, odbudowując uszkodzenia powstałe w wyniku leczenia. Podstawowe zapotrzebowanie na białko u dorosłego pacjenta z rozpoznaną chorobą nowotworową powinno wynosić 15-20% energii ogółem – średnio jest to 1,3g/kg na dobę. Należy pamiętać o odpowiednim stosunku spożycia białek pochodzenia zwierzęcego i roślinnego (stosunek powinien wynosić 1:1). Najbardziej wartościowe w diecie onkologicznego są białka pochodzące z produktów zwierzęcych np. jaja, ryby, chude mięso czy produkty mleczne. Nadmierna podaż białka (tj. > 2g/kg należnej masy ciała na dobę) nie przyczynia się do poprawy bilansu azotowego i może niepotrzebnie obciążyć organizm produktami przemiany azotowej. Pacjenci poddawani radioterapii okolic jamy brzusznej powinni zwrócić szczególną uwagę na rodzaj spożywanego białka, gdyż obowiązuje ich w tym czasie tzw. dieta bezmleczna (wykluczenie spożycia mleka i przetworów mlecznych). Tłuszcze w diecie chorego na raka Według obecnych standardów tłuszcze powinny stanowić ok. 30-50% zapotrzebowania energetycznego. W praktyce klinicznej zazwyczaj planuje się ich spożycie na poziomie 25-30% (0,8-1,5g /kg na dobę) dziennego zapotrzebowania energetycznego. W pierwszej kolejności należy zawsze zwrócić uwagę na ilość i jakość spożywanych tłuszczy. Ich podstawowym źródłem w diecie powinny być: ryby, chude mięso drobiowe (bez skóry), oleje roślinne, nasiona i orzechy. Szczególne istotne właściwości w przebiegu leczenia chorób nowotworowych przypisuje się wielonienasyconym kwasom tłuszczowym (WKT), a szczególnie kwasom z rodziny omega-3, gdyż przyczyniają się do wzmocnienia odporności, poprawiają pracę mózgu, zmniejszają stan zapalny, proces przerzutowania i rozwój wyniszczenia nowotworowego. Mogą również wpływać na każdy z etapów kancerogenezy (inicjację, promocję, progresję) poprzez indukowanie apoptozy oraz hamowanie proliferacji. Warto wiedzieć, że tłuszcz występuje pod dwoma postaciami: tzw. „tłuszcz widoczny” (świadomie spożywany np. w postaci masła czy olejów) oraz „tłuszcz niewidoczny” (ukryty w przetworzonej żywności np. słodyczach, wędlinach, mięsie). Aby w jak największym stopniu wykorzystać wartość zdrowotną tłuszczów roślinnych, zaleca się spożywać je na surowo np. jako dodatek do sałatek czy surówek. Węglowodany Podaż energii z węglowodanów powinna wynosić 35-50%. Ich rekomendowanym źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe np. kasze, ryż, pieczywo, makaron oraz warzywa i owoce. Nie więcej niż 10% energii może pochodzić z cukrów prostych, które znajdują się głównie w sacharozie (cukrze stołowym), słodyczach czy owocach. W trakcie leczenia przeciwnowotworowego zaleca się do minimum ograniczyć spożycie węglowodanów prostych, gdyż stanowią one źródło energii dla wzrostu guza. Komórki rakowe są w stanie zużyć kilkaset gramów glukozy w ciągu doby. Dodatkowo, nadmiar cukrów prostych w diecie może nasilić skutki uboczne leczenia onkologicznego. Ważne jest, aby węglowodany stanowiły określony procent w diecie, gdyż tylko wtedy białko może być w pełni wykorzystywane na potrzeby budulcowe. Osoby z guzami umiejscowionymi w obrębie przewodu pokarmowego powinny unikać w swojej diecie pieczywa razowego i produktów na bazie mąki razowej – zamieniając je na łatwiej strawne pieczywo pszenne. Podobna zasada dotyczy warzyw i owoców – jeżeli chory ma trudności ze spożywaniem ich w postaci świeżej, to należy poddać je odpowiedniej obróbce termicznej np. pieczeniu, gotowaniu lub duszeniu. PRZEJDŹ DO: WSPARCIE ŻYWIENIOWE Witaminy i antyoksydanty Wraz z toczącym się w organizmie procesem zapalnym, który związany jest z obecnością guza nowotworowego oraz stresem towarzyszącym chorobie zwiększeniu ulega zapotrzebowanie organizmu na antyoksydanty (przeciwutleniacze). Szczególną rolę odgrywają w tym kontekście witaminy C, E, beta-karoten, cynk, selen, miedź, magnez, mangan oraz one substancje bioaktywne – koenzym Q10, polifenole (flawonoidy, izoflawony, fitoestrogeny, katechiny, stilbeny i ligniny) oraz fitosterole. Dostarczane z pożywieniem do organizmu antyoksydanty mają zdolność blokowania wolnych rodników i neutralizowania ich szkodliwego działania – uszkadzania błon komórkowych. Antyoksydanty zaleca się dostarczać w naturalnej postaci z dietą. Dieta w chorobie nowotworowej – czego unikać Ważne znaczenie w diecie osób chorych na raka ma unikanie żywności zawierającej substancje, które mogą mieć szkodliwy i kancerogenny wpływ na organizm. Są to: aflatoksyny (obecne w spleśniałych ziarnach zbóż i starych orzechach), heterocykliczne aminy i policykliczne węglowodory aromatyczne (powstałe w czasie wędzenia, przedłużonego grillowania lub smażenia w wysokich temperaturach), n-nitrozwiązki, azotany i azotyny (stosowane do konserwowania żywności), sól kuchenna i alkohol. PRZEJDŹ DO: DIETA PODCZAS RADIOTERAPII Żywienie pacjenta onkologicznego – wskazówki Jeżeli dobrze tolerujesz leczenie onkologiczne, a Twój lekarz/dietetyk nie zaleca wykluczenia danego składnika odżywczego lub produktu spożywczego, to nie rób tego na własną rękę! Im więcej różnorodnych produktów znajdzie się w Twojej codzienne diecie, tym będzie ona mniej monotonna. Dzięki temu zyskasz pewność, że Twój organizm otrzyma wszystkie istotne składniki odżywcze. staraj się jeść każdego dnia 5 porcji warzyw i owoców – w takiej formie, w jakiej nie będą powodowały dolegliwości bólowych ze strony przewodu pokarmowego; zamieniaj tłuszcze zwierzęce na roślinne – najbardziej wartościowe są te surowe dodawane do gotowych potraw; ogranicz spożycie soli, która podrażnia błonę śluzową wyścielającą przewód pokarmowy, a dodatkowo zwiększa ryzyko rozwoju raka żołądka; staraj się traktować żywienie jako integralną część leczenia – wszystkie Twoje posiłki powinny być urozmaicone, estetycznie podane oraz wyróżniać się atrakcyjnym zapachem i smakiem; nie bój się prosić o pomoc! Jeżeli nie masz siły, aby samodzielnie przygotować posiłek, poproś o pomoc Twoich bliskich. Natomiast jeżeli zupełnie nie masz ochoty na jedzenie, postaraj się wprowadzić do swojego jadłospisu doustne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, które ze względu na swój skład i niewielką objętość będą mogły w kryzysowych sytuacjach zastąpić pełnowartościowy posiłek. POBERZ: DARMOWY PORADNIK DLA PACJENTÓW Peter Dazeley GettyImages Biegunka, zaparcia, wzdęcia, uczucie przelewania w brzuchu to typowe objawy zespołu jelita drażliwego. Problem z tzw. drażliwością jelit można leczyć farmakologicznie, jednak dieta ma ogromne znaczenie w łagodzeniu dolegliwości. Chociaż każdemu służy nieco inny jadłospis, to są uniwersalne zasady układania diety w zespole jelita drażliwego, od których warto zacząć zmiany w sposobie odżywiania się. Zespół jelita drażliwego to zaburzenie funkcjonowania jelit. Objawia się takimi symptomami ze strony układu pokarmowego, jak nudności, wzdęcia, zaparcia i biegunki. Można je złagodzić lub zniwelować za pomocą diety. Zespół jelita drażliwego - co jeść? Dieta chorego z zespołem jelita drażliwego to bardzo duży problem dla dietetyka. Najłatwiej wyeliminować z diety większość produktów spożywczych niosących potencjalne ryzyko zaostrzenia objawów. Jednak by uniknąć ryzyka niedoborów pokarmowych, a także nie obciążać chorego bardzo restrykcyjną dietą, należy próbować, jakie produkty chory toleruje, a jakie nie. Według tego tworzy się indywidualnie dobraną dietę. Dobór produktów zależy również od fazy choroby. Nasilenie biegunek generuje inny dobór produktów niż zespół jelita drażliwego z przewlekłym zaparciem. Ponadto należy pamiętać, że jest to bardzo kontrowersyjny zespół generujący wiele różnorodnych opinii co do spożywanych produktów. Dieta w zespole jelita drażliwego powinna obejmować pokarmy, które spowalniają perystaltykę jelit, szczególnie kiedy chory ma nasilone biegunki. Są to kisiele przygotowane na bazie mąki ziemniaczanej; napoje garbnikowe, tzn. napar z suszonych czarnych jagód, gorzka herbata (w umiarkowanej ilości u osób, u których nie wywołuje niepożądanych objawów), gorzkie kakao przyrządzone na wodzie, czerwone wino wytrawne; produkty zawierające żelatynę, czyli galaretki mięsne bądź owocowe; jasne pieczywo; drobne kasze takie jak kaszka kukurydziana, manna; drobne makarony; warzywa i owoce z błonnikiem rozpuszczalnym i pektynami (pomagają leczyć biegunki, absorbując wodę), np. tarte jabłko, banan, seler, ziemniaki, patison, cukinia, dynia, marchewka; owoce powinny być jedzone bez pestek i skórki, najlepiej rozdrobnione i spożywane w postaci soków lub przecierów; płatki owsiane zawierające pektyny; gotowane warzywa; ryż w formie kleików, ryż z warzywami (pietruszką, marchewką i selerem), a także ryż z jabłkami; chude mięso: wołowina, drób, cielęcina i królik; chude ryby: sandacz, dorsz, lin, morszczuk, szczupak; suche pokarmy, np. sucharki lub wafle; gorące dania i napoje. Ważne, aby chorzy na zespół jelita drażliwego wypijali 2-3 litry płynów na dobę. W innym przypadku może dojść do odwodnienia. Potrawy należy przyrządzać gotując je na parze lub na wodzie, piec w pergaminie bądź folii lub dusić bez użycia tłuszczu. Pacjenci, którzy mają biegunki powinni stosować niskotłuszczową i lekkostrawną dietę. Czytaj też: Zespół jelita drażliwego – objawy i leczenie drażliwego problemu Chroniczny ból brzucha – objawy jelita drażliwego Choroby jelit – jakie są ich przyczyny? Choroby zapalne jelit, nowotwór jelita grubego – jak się objawiają? Schorzenia jelit diagnozowane u dzieci Zespół jelita drażliwego - czego nie jeść? Osoby z zespołem jelita drażliwego powinny ograniczyć picie mocnej herbaty i kawy. Najlepiej, aby zrezygnowały z napojów gazowanych. Dobrze, by jadły jak najmniej tłuszczów, w szczególności zwierzęcych. Niekorzystne są też tłuste wędliny i mięsa, podroby i tłuste sery topione bądź żółte. Chorzy powinni także unikać jedzenia czekolady, cebuli, produktów mlecznych, a także pszenicy, ryb, orzechów, fasoli, grochu, kukurydzy i kapusty. W jadłospisie pacjentów z zespołem jelita drażliwego nie mogą się znajdować pokarmy, które nadmiernie przyspieszają perystaltykę jelit. Jeśli jednak chory ma zaparcia, mogą one znaleźć się w umiarkowanych ilościach w jadłospisie, tym bardziej, jeśli nie generują u chorego objawów. Są to: produkty wysokoresztkowe z dużą ilością błonnika nierozpuszczalnego, czyli grube kasze, ciemny ryż, otręby pszenne, razowe pieczywo, surowe owoce i warzywa z pestkami i skórką; jedzenie zawierające cukry, które wpływają na przyspieszenie procesów fermentacyjnych w jelitach, czyli fruktozę (obecną z sokach owocowych, słodkich owocach, miodzie), laktozę (w słodkim mleku), rafinozę i stachiozę (będącą w warzywach cebulowych i strączkowych), sorbitol (zawierają go słodycze w postaci galaretki, dietetyczne dżemy, gumy do żucia, soki gruszkowy i jabłkowy, wiśnie, gruszki, świeże i suszone śliwki, a także czekolady i słodziki; kwaśne owoce i warzywa; W zespole jelita drażliwego absolutnie przeciwwskazane są: ostre przyprawy, takie jak ostra papryka, chili, pieprz, musztarda i ocet; zimne, słone i pikantne dania i napoje; wzdymające warzywa i owoce, czyli: kalafior, kapusta, groch, soczewica, soja, fasola, cebula, por, ogórek, gruszki, śliwki i czereśnie; mięsa z dużą ilością tkanki łącznej, czyli słonina, smalec i boczek - zawarte w nich białko nasila skurcze jelit; kawa, alkohol, czekolada Czym jest nadwrażliwe jelito i jak je leczyć? Zobacz wideo: Zespół jelita drażliwego - przepisy kulinarne Gulasz drobiowy z ryżem Składniki: 150 g piersi z kurczaka, 50 g białego ryżu, 1 marchewka, 1/2 korzenia pietruszki, niewielki kawałek selera, 1 łyżka oleju słonecznikowego, 1/2 łyżeczki mąki ziemniaczanej, słodka papryka, sól, oregano, bazylia. Sposób przygotowania: Ugotuj ryż w osolonej wodzie. Powinien być miękki. Umyj i oczyść kurczaka z błonek, a następnie pokrój go na kawałki. Posól i dopraw papryką. Rozgrzej olej na patelni, a następnie włóż na nią mięso. Zrumień kurczaka. Dolej ok 150 ml wody i duś mięso pod przykryciem przez 15 minut. Umyj, obierz i zetrzyj na tarce selera, marchewkę i pietruszkę. Dodaj je na patelnię i duś wszystkie składniki przez 20-25 minut, do miękkości warzyw. Rozmieszaj mąkę w niewielkiej ilości wody i wlej do sosu. Wymieszaj całość. Gotuj do zgęstnienia. Podawaj z ryżem i posyp gulasz oregano oraz bazylią. Owsianka z płatkami migdałów i suszonymi owocami Składniki: 60 g płatków owsianych, 1 łyżka pszennych otrąb, 1 łyżka płatków migdałów, 1 szklanka wody, 1 łyżka jogurtu naturalnego, 2 suszone morele, 1 łyżka rodzynek, szczypta soli. Sposób przygotowania: Pokrój morele na mniejsze cząstki. Zagotuj wodę w rondelku. Wsyp płatki owsiane oraz otręby do wrzątku i posól je. Gotuj przez kilka minut dotąd, aż płatki zmiękną, a całość zgęstnieje. Zdejmij rondel z palnika. Dodaj łyżkę jogurtu i płatki migdałów. Wymieszaj wszystkie składniki. Posyp owsiankę suszonymi owocami. Czy artykuł okazał się pomocny? Fot. Eugenio Marongiu / Getty Images Jadłospis w diecie po operacji jelita grubego powinien być określony przez lekarza i dietetyka. Rozszerzanie diety powinno być stopniowe i uzależnione od zakresu oraz typu operacji, a także od stanu ogólnego chorego i ewentualnych objawów. Nowotwór jelita grubego to najczęściej gruczolakorak jelita grubego. Częściej rozwija się u mężczyzn, a ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. W Polsce zajmuje drugie miejsce pod względem liczby zgonów, jaką wywołują nowotwory. Nawyki żywieniowe i dieta mają ogromne znaczenie w etiologii raka jelita grubego. Podstawową metodą leczenia tego nowotworu jest operacja jelita grubego, choć nie zawsze jest ona możliwa. Często konieczne jest wycięcie guza wraz z fragmentem jelita grubego. Nie zawsze można połączyć wolne końce jelita grubego lub zespolenie jest możliwe dopiero w drugim etapie operacji. Czasami stosuje się przetokę tymczasową, by przez kilka miesięcy pozwolić na wygojenie zespoleń. Wtedy konieczne jest wyłonienie tzw. stomii, czyli sztucznego odbytu, będącego otworem w ścianie brzucha, przez który koniec jelita grubego łączy się z workiem stomijnym. Chory po operacji jelita grubego powinien stosować dietę zaleconą przez lekarza i dietetyka. Jak wygląda chore, a jak zdrowe jelito grube? Skąd biorą się w nim zmiany? Kiedy rak jelita grubego daje pierwsze objawy? Odpowiedź na filmie: Zobacz film: Rak jelita grubego. Jak wygląda zdrowe, a jak chore jelito. Źródło: 36,6 Jaka dieta po operacji jelita grubego? Po operacji jelita grubego, kiedy można już wprowadzić żywienie dojelitowe, powinno się stosować dietę lekkostrawną z ograniczeniem tłuszczów. U dorosłej osoby poziom spożycia tłuszczu nie powinien przekraczać 50 g na dzień. Należy pamiętać, że bierze się pod uwagę zawartość tłuszczu we wszystkich spożywanych produktach (wędliny, mięsa, ryby, jaja, przetwory), a nie tylko ilość tłuszczu dodawanego do żywności. Wartość energetyczna diety powinna być dostosowana do indywidualnych zapotrzebowań. Najlepiej, by osoba po operacji jelita grubego skonsultowała się z dietetykiem, który ułoży spersonalizowany jadłospis. Dieta lekkostrawna po operacji jelita grubego opiera się również na zmniejszeniu spożycia potraw wzdymających, zawierających bardzo dużo błonnika pokarmowego, wędzonych, smażonych, ostro doprawionych. Warzywa powinny być podawane w wersji gotowanej, a owoce w formie kompotów. Należy spożywać 4–5 posiłków dziennie. Dieta po operacji jelita grubego z wyłonieniem stomii Nie zawsze wyłonienie stomii oznacza bardzo rygorystyczną dietę. Jadłospis u osób po operacji jelita grubego jest zróżnicowany, ponieważ osoby te w różnym stopniu tolerują pewne pokarmy. Żywienie po operacji jelita grubego jest zależne od rozległości resekcji jelita i miejsca wyłonienia stomii. Inaczej będzie bowiem wyglądać jadłospis, gdy stomia wyłoniona jest na jelicie cienkim, a inaczej, gdy na jelicie grubym. Pierwsze dni po zabiegu wiążą się z koniecznością wprowadzenia restrykcji i ścisłej diety. Dopiero kiedy jelita podejmą pracę, można stopniowo rozszerzać jadłospis. Do czasu wygojenia zespoleń stosuje się dietę „0”, czyli pacjent nie otrzymuje dojelitowo żadnych potraw. Później może zacząć pić wodę. Kiedy jelita zaczynają prawidłowo pracować, podejmuje się próby stopniowego wprowadzania posiłków. Zaczyna się od płynów, poprzez kleiki, a dopiero po dłuższym czasie wplata się w dietę pokarmy stałe. Nie od razu należy wprowadzać wszystkie produkty. Tym bardziej, że większość osób może odczuwać początkowo bóle brzucha, nudności czy wymioty. Nie oznacza to, że dany produkt już nigdy nie będzie mógł być spożywany. Po prostu należy odczekać kilka tygodni. Wady diety po operacji jelita grubego Niestety niejednokrotnie bardzo trudne jest zapewnienie pełnego zapotrzebowania na składniki odżywcze w diecie po operacji jelita grubego. Początkowy niedobór kalorii nie jest problemem, jednak dłuższe niedobory kaloryczne mogą prowadzić do niedożywienia chorego i pogorszenia się jego stanu ogólnego. Jeśli więc nie udaje się pokryć całkowitego zapotrzebowania na kalorie i inne składniki odżywcze z naturalnych źródeł, należy rozważyć z lekarzem wprowadzenie do diety dodatkowych suplementów, w postaci tzw. nutridrinków. Ogólne zasady diety po operacji jelita grubego Dieta po operacji jelita grubego nie powinna być monotonna. Zróżnicowane posiłki i ciekawe przepisy pozwalają na dostarczenie wszystkich koniecznych składników odżywczych. Bardzo ważne jest, by posiłki były przyjmowane regularnie co 3 godziny. Niestety po operacji jelita grubego nie można pozwolić sobie na bogatobłonnikową dietę, a to błonnik pokarmowy najczęściej jest kojarzony z profilaktyką zaparć i gazów. Tymczasem w przypadku diety po operacji jelita grubego główne działania pozwalające korzystnie wpłynąć na konsystencję stolca i zapobiegające wzdęciom obejmują spożycie fermentowanych produktów mlecznych, jak jogurty czy kefiry, a także napary z kopru i rumianku. Należy unikać nasion roślin strączkowych, otrębów zbożowych, tłustych produktów, alkoholu, słodyczy, produktów wzdymających, cebuli, ogórków, jaj, serów pleśniowych czy kawy. Bardzo ważne jest, by wypijać co najmniej 2 l wody w ciągu dnia. Schorzenia przewodu pokarmowego to coraz częstszy problem, także wśród młodych ludzi. Pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi niestety wciąż przybywa. Warto zatem znać podstawowe badania i wiedzieć, od czego zacząć ścieżkę diagnostyczną, a także, w jakim celu wykonuje się poszczególne badania. Tym bardziej, że dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego należą do jednych z częstszych przyczyn zgłaszania się do lekarza! Jak powinna wyglądać prawidłowa diagnostyka chorób jelit? Przedstawiamy Wam kompendium wiedzy na ten przewodu pokarmowego to niezwykle powszechne i dość uciążliwe dolegliwości, które niekiedy mogą doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji, włączając w to choroby nowotworowe. Pamiętajmy jednak, że prawidłowa diagnoza, a co za tym idzie odpowiednio szybko wdrożone leczenie, może skutecznie zapobiec wystąpieniu objawów lub je wyciszyć. To istotne, chociażby ze względu na fakt, że większość enteropatii wiąże się z objawami, które znacząco utrudniają normalne bardzo często choroby jelit sprowadza się jedynie do dwóch poważnych dolegliwości – choroby Leśniowskiego-Crohna (znanej też potocznie jako choroba Crohna) oraz choroby jelita grubego – wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. W przypadku obu tych chorób mamy do czynienia z okresami zaostrzeń i remisji, a celem terapii jest utrzymanie pacjenta jak najdłużej w fazie remisji. Czasami wspomina się także o zespole jelita drażliwego (IBS), ale niestety na tym znajomość nieswoistych chorób zapalnych jelit się jednak, że objawy jelitowe niekoniecznie muszą wynikać z problemów toczących się jedynie w ich obrębie. A nawet jeśli tak jest, to przyczyny i mechanizmy powstawania zmian w tym obszarze bywają bardzo się więcej >> Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa, ang. ulcerative colitis) to przewlekłe zapalenie błony śluzowej jelita, które prowadzi do jej przekrwienia, obrzęku oraz owrzodzeń i skłonności do krwawień. W przebiegu procesu zapalnego zawsze zajęta jest odbytnica, w 40 – 50% odbytnica i esica (okrężnica esowata), a w 20% całe jelito grube!Współczesna diagnostykaWspółczesna diagnostyka laboratoryjna chorób układu pokarmowego to uzupełnienie innych badań, takich jak badania obrazowe, laparoskopowe czy endoskopowe. Na szczęście w ciągu ostatnich kilkunastu lat liczba skutecznych metod diagnostycznych w medycynie laboratoryjnej znacznie nie dysponujemy wystarczająco czułym i specyficznym markerem stanu jelit, który jednoznacznie wskazywałby na konkretną chorobę lub stanowił złoty standard w ocenie nasilenia zmian w tym obszarze. Wszystkie nieprawidłowe wyniki wskazanych w poniższym artykule badań zawsze muszą zostać skonsultowane z lekarzem. Zwykle konieczna jest znacznie szersza diagnostyka, opierająca się nie tylko na obrazie klinicznym, ale także inwazyjnych metodach endoskopowych wraz z pobraniem wycinków i ich oceną histopatologiczną oraz na metodach radiologicznych. Pamiętajmy także, że zdiagnozowanie występujących zmian zapalnych musi być pogłębione. W tym celu wykonuje się badanie przeciwciał i na bieżąco poddaje się takich pacjentów badaniom w kierunku nowotworów jelit. Początek ścieżki diagnostycznej…Pierwszym obowiązkowym punktem każdej ścieżki diagnostycznej powinien być dokładny wywiad z pacjentem. Istnieją takie choroby, jak na przykład zespół jelita nadwrażliwego (IBS), które diagnozuje się przez wykluczenie. Warto więc przyjrzeć się dokładnie, chociażby ilości i rodzajom stolca oraz rytmowi początek należy poddać ocenie wizualnej oddawane stolce. Następnie powinniśmy ocenić, czy wypróżnienie jest pełne i czy oddawanie stolca wiąże się z jakimiś konkretnymi okolicznościami, bólem brzucha lub dolegliwościami bólowymi w innych obszarach ciała. Warto zastanowić się, czy zaparcia lub biegunki nasilają się podczas pewnych sytuacji życiowych. Bardzo istotne jest także dokładnie przyjrzenie się swojej codziennej diecie. Co więcej, dietę powinniśmy ocenić nie tylko pod względem ilościowym, ale przede wszystkim jakościowym – wraz z uwzględnieniem pór posiłków. Ponadto nie wolno zapominać o stosowanych lekach i co może nawet ważniejsze – o suplementach diety. Niekiedy nawet „zwykła herbatka smakowa” może być przyczyną nieprawidłowego zebraniu wszystkich informacji, dokładnej ocenie objawów i wszystkich innych aspektów, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego, rozpoczynamy laboratoryjną ścieżkę diagnostyczną. Przeczytaj także: Sprawnie funkcjonujące jelita to podstawa! Co im sprzyja, a co szkodzi?Od jakich badań zacząć?Nie warto od razu wydawać majątku na specjalistyczne badania, niekiedy zupełnie niepotrzebne. Pamiętajmy, że diagnostyka chorób jelit jest ścieżką, na podstawie której stawiamy kolejne kroki, odnosząc się do wyników wcześniej wykonanych, konkretnych badań. Opierając się na podstawowych badaniach, lekarz zaproponuje kolejne lub jeśli okażą się wystarczające, to od razu postawi diagnozę. Początek owej ścieżki diagnostycznej jest zazwyczaj bardzo typowy i nieco zbliżony do diagnostyki innych chorób. Co więc proponuje się na początku?Morfologia krwi obwodowej. To jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych, które daje szeroki obraz tego, co może dziać się w organizmie. Ponadto zwraca się tutaj szczególną uwagę na płytki krwi (trombocyty) i (marker stanu zapalnego). Jeśli w naszym organizmie toczy się stan zapalny, powinniśmy w tym badaniu otrzymać podwyższone wyniki oznaczenia białka C-reaktywnego. Jeżeli owy stan zapalny toczy się w obrębie jelit, to oczywistym jest, że również wyniki oznaczenia CRP będą nieprawidłowe. Oprócz tego można wykonać badania OB (odczyn Biernackiego), które również jest wskaźnikiem stanu zapalnego, jednak znacznie mniej czułym i stężenia elektrolitów – magnezu, sodu, potasu i wątrobowe (ALAT i ASPAT). Próby wątrobowe pokazują raczej, jak funkcjonuje wątroba, ale umożliwiają także określenie, czy przyczyną nieprzyjemnych objawów zgłaszanych przez pacjenta są jedynie jelita, czy także poziomu utajona w kale. Badanie polecane szczególnie osobom po 50. roku życia, jednak wskazane jest również przy wszelkich podejrzeniach zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego – zaleca się wykonanie tego oznaczenia już w pierwszej kolejności!Oznaczenie poziomu przedstawione powyżej nie są swoiste i charakterystyczne jedynie dla problemów jelitowych. Stanowią jednak absolutnie pierwszy krok diagnostyczny. Warto pamiętać jednak, że zgłaszając się do lekarza możemy od razu dostać zalecenia wykonania większej ilości badań. Jak wspomniałam wcześniej, bardzo istotny jest tu dokładny wywiad. To właśnie na jego podstawie lekarz może od razu zaproponować konkretną ścieżkę diagnostyczną, pomijając wstępne badania. Jeśli jednak podejrzewasz, że możesz mieć problem z jelitami, warto zacząć diagnostykę laboratoryjną od wskazanych powyżej prostych i tanich oznaczeń. Jakie markery stanu jelit są obecnie dostępne?Omawiając diagnostykę chorób jelit nie sposób objąć wszystkich możliwych ścieżek diagnostycznych, czy omówić w jednym artykule wszystkie możliwe choroby. Nie bez przyczyny w końcu wyodrębniono gastroenterologię jako osobną specjalizację lekarską. Warto jednak wiedzieć o możliwych badaniach laboratoryjnych, stanowiących zarówno markery stanu jelit, jak i wskazówki diagnostyczne w skomplikowanej ścieżce diagnostycznej. Markery stanu zapalnego jelitTradycyjne markeryOBCRPhemoglobinapłytki krwiżelazoalbuminybiałko całkowiteZaawansowane markeryprzeciwciała przeciwko ziarnistościom cytoplazmatycznym neutrofili – p/ANCAprzeciwciała przeciwko oligomannozowym elementom ściany komórkowej grzybów – p/ASCAlaktoferynakalprotektynadimerowa forma kinazy pirogronianowej (Tumor-M2-PK)zonulinaAlfa-1-antytrypsynaBeta – defensynyeozynofilowe białko X – EPXwydzielnicza immunoglobulina A – SigAPozostałe badaniakrew utajona w kaleocena ilościowa głównych bakterii tlenowych, beztlenowych oraz grzybówpośredni test dysbiozy wykonywany w celu oceny składu flory jelitowejpoziom pozostałości trawieniakonsystencja oraz pH kałuparametry trawienia, np. elastaza trzustkowa i kwasy żółciowebadania w kierunku celiakiibadania w kierunku zakażenia Helicobacter pyloriAby prawidłowo przeprowadzić proces diagnostyczny, warto wiedzieć, w jakim celu oznacza się poszczególne związki, a także jak prawidłowo przygotować się do poszczególnych badań. Stąd też kilka wskazówek i omówienie najpopularniejszych z wymienionych powyżej testów laboratoryjnych. Ponownie chciałabym tu zaznaczyć, że choroby jelit to nie tylko choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy ewentualnie nowotwory. Jednak diagnostyka zazwyczaj prowadzona jest właśnie z nakierowaniem na wspomniane schorzenia – z ewentualnym ich wykluczeniem i poszukiwaniem innych przyczyn dolegliwości odczuwanych przez pacjenta. Białko całkowite w surowicy krwiOznaczenie całkowitego stężenia białka w surowicy krwi jest badaniem o niskiej swoistości. Zaburzone wyniki tego oznaczenia mogą mieć wiele przyczyn – wśród nich są właśnie choroby jelit. Poziom białka całkowitego w surowicy krwi związany jest z prawidłowym funkcjonowaniem procesów syntezy i degradacji białek (albumin i globulin). Hiperproteinemię tj. wzrost poziomu białka całkowitego w osoczu do stężenia przekraczającego 80 g/l, wiąże się głównie z hipergammaglobulinemią lub z przyczyną hipoproteinemii (obniżenia stężenia białka – zazwyczaj albumin, rzadziej immunoglobulin) są: niedobory białka w diecie,przewlekłe głodzenie się,nasilenie procesów katabolicznych,uszkodzenia wątroby (sprawdź >> rak wątrobowokomórkowy)choroby nerek,nowotwory,zaburzenia ze strony jelit (w chorobach powodujących złe wchłanianie jak: celiakia lub choroby zapalne jelit).Biomarkery w stolcuW przeciwieństwie do markerów oznaczanych w surowicy krwi (jak np. poziom białka opisywany powyżej), których poziom może być spowodowany zmianami nie tylko w obrębie przewodu pokarmowego, markery oznaczane w stolcu będą pochodzić z zapalnie zmienionej błony śluzowej jelita lub będą skutkiem interakcji bariery jelitowej ze zmienioną mikroflorą przewodu pokarmowego. Markery te są szczególnie przydatne w diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna, gdzie zmiany zapalne w przewodzie pokarmowym często występują odcinkowo i niekiedy trudno ocenić całe jelita w badaniach – popularny marker stanu zapalnego jelitKalprotektyna stanowi jeden z popularniejszych i częściej oznaczanych markerów. Występuje w neutrofilach i jest odporna na degradację bakteryjną. Z racji tego, że koncentracja kalprotektyny w stolcu jest wprost proporcjonalna do nasilenia nacieków neutrofilowych w błonie śluzowej jelita, stanowi niezwykle czuły wskaźnik nasilenia stanu zapalnego (dochodzi do rozszczelnienia bariery jelitowej, przenikania z krążenia leukocytów wydzielających kalprotektynę i znacznego wzrostu jej stężenia). Kalprotektyna jest białkiem, które wiąże wapń i cynk. Należy jednak pamiętać, że nie jest to marker swoisty. Odpowiada raczej na pytanie: czy coś dzieje się w obrębie jelit, niż konkretnie: „co dzieje się w jelitach”. U osób zdrowych wykrywana jest jedynie w śladowych ilościach. Samo stężenie kalprotektyny zazwyczaj dobrze koresponduje ze stopniem nasilenia zmian zapalnych, stąd też oznaczenie to jest wykonywane jako jedno z pierwszych. Jeżeli wynik oznaczenia kalprotektyny mieści się w zakresie wartości referencyjnych, zazwyczaj odstępuje się od wdrożenia inwazyjnych metod diagnostycznych, takich jak na przykład kolonoskopia. Natomiast każdy nieprawidłowy wynik należy koniecznie skonsultować ze specjalistą. Oprócz tego, że oznaczenie kalprotektyny stanowi jeden z pierwszych testów w diagnostyce chorób jelit, oznaczenie to wykorzystuje się także do monitorowania leczenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby pamiętać także, że wzrost kalprotektyny obserwowany jest także w innych specyficznych chorobach, takich jak:nowotworypolipy przewodu pokarmowegoinfekcjeprzerost mikroflory jelita cienkiego (SIBO)marskość wątrobyostre zapalenie trzustkitakże u osób stosujących często i długo niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. Ibuprofen, aspiryna)Oznaczenie kalprotektyny pozwala także na wstępne rozróżnienie nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ) od zespołu jelita można oznaczać zarówno w kale, jak i we krwi. Jednak w przypadku diagnostyki chorób jelit zdecydowanie nacisk kładzie się na oznaczenie kalprotektyny w kale. Stężenia poniżej < 50 μg/g wskazują na brak procesu zapalnego w jelitach, natomiast powyżej 120 μg/g sugerują toczący się proces zapalny w obrębie jelit. Wyniki pośrednie są niejednoznaczne i wymagają kontrolnego wykonania potwornego oznaczenia po czasie. Alfa-1-antytrypsynaAlfa-1-antytrypsyna to inhibitor proteazy, wytwarzany głównie w wątrobie i w mniejszym stopniu w obrębie błony śluzowej jelita. Przyjmuje się, że jej wzrost wiąże się ze zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej. Oznaczenie alfa-1-antytrypsyny wykonuje się w stolcu. Podwyższone wyniki tych oznaczeń w odniesieniu do jelitowej utraty białka (zwanej też enteropatią wysiękową, enteropatią z utratą białka) oraz przy zmianach zapalnych błony śluzowej jelita stanowią doskonały marker problemów jelitowych, gdzie można wyłapać nawet utajone reakcje zapalne nie dające jeszcze konkretnych objawów klinicznych. Należy pamiętać jednak, że także reakcje alergiczne na określone pokarmy czy toksyny wydzielane przez bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym mogą skutkować zwiększoną przepuszczalnością, a tym samym wzrostem zawartości alfa-1-anytrypsyny w stężenia alfa-1-antytrypsyny w kale to typowe badanie przesiewowe w diagnostyce przewlekłej utraty wiedzieć, iż stężenie alfa-1-antytrypsyny jest duże w smółce (stolcu noworodków), w związku z tym badanie pierwszych dniach życia jest w przypadku Alfa-1-antytrypsyny należy pamiętać o rozróżnieniu oznaczeń w kale i we jest glikoproteiną, która wiąże żelazo. Występuje w dużych ilościach w neutrofilach aktywowanych, czyli biorących udział w reakcji zapalnej. Laktoferyna uwalniana jest z uszkodzonej tkanki jelita, w której toczy się stan zapalny, a także jako obrona przeciwbakteryjna. Podobnie jak omawiana wcześniej kalprotektyna, laktoferyna nie jest swoistym markerem dla nieswoistych chorób zapalnych jelit. Jednak jest bardzo przydatna w diagnostyce różnicowej aktywnej i nieaktywnej postaci wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oraz choroby Leśniowskiego-Crohna i jelita nadwrażliwego. Wynik ujemny wskazuje na brak stanu zapalnego. Z kolei wynik dodatni wskazuje na aktywność zapalną, ale nie wskazuje na miejsce zapalenia. Z tego względu jeśli wynik jest pozytywny, należy wykonać dodatkowe testy i to białko, które bierze udział w regulowaniu przepuszczalności szczelin międzykomórkowych nabłonka jelita – powoduje rozszczelnienie bariery jelitowej. Przyłączanie zonuliny do enterocytów aktywuje procesy biochemiczne doprowadzające do otwierania ścisłych połączeń i skutkuje wzmożoną przepuszczalnością poziom zonuliny często występuje u osób cierpiących na choroby takie jak: celiakia, cukrzyca typu I, reumatoidalne zapalenie stawów czy stwardnienie rozsiane (SM).Również w tym przypadku bardziej specyficzne będą oznaczenia w kale niż we to polega na określeniu ilości histaminy w kale. Służy do diagnozowania nietolerancji pokarmowej, która może być wywołana histaminą. W zależności od stężenia histaminy dochodzi do miejscowych stanów zapalnych błony śluzowej jelit lub po jej wchłonięciu – do reakcji ogólnoustrojowych. Obserwuje się wtedy szereg objawów ze strony układu pokarmowego: zgagę, mdłości, biegunkę i skurcze jelit. Histaminoza ogólnoustrojowa może manifestować się w postaci rumienia, bólu głowy, tachykardii, niedociśnienia, a także trudnościami w oddychaniu czy bólami skurczowymi ważne w przypadku tego badania jest dokładne zanotowanie wszystkich produktów zawierających histaminę, które zostały spożyte w dniu poprzedzającym pobranie kału do może Cię zainteresować: Histamina – wróg czy przyjaciel?Czym mogą skutkować stany zapalne w obrębie jelit?Stany zapalne w obrębie jelit, poprzez oddziaływanie na procesy wchłaniania, skutkują nieprawidłową interakcją z mikroflorą jelitową. To z kolei z następującymi po sobie problemami zdrowotnymi, w tym niedokrwiostością (anemią), która jest jednym z najczęstszych powikłań pozajelitowych w NChZJ. Warto mieć na uwadze, że często w takiej sytuacji poza typowymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (biegunki, zaparcia), pacjenci doświadczają także innych objawów. Są to między innymi: rozdrażnienie, senność, wahania nastrojów czy zaburzenia związku z tym niekiedy proponuje się pacjentom znacznie szerszy niż przedstawiony wcześniej panel badań, obejmujący także ocenę:stanu flory bakteryjnej jelitwydajności i zdolności trawiennychstopnia odżywienia pacjenta (może to świadczyć o wrzodziejącym zapalenia jelita grubego czy enteropatii wysiękowej)stanu śluzówki jelit i systemu immunologicznego (w tym systemu GALT)Choroby jelit a zaburzenia flory jelitowejDługotrwała dysbioza, a niekiedy zwykła zmiana mikrobiomu jelit może prowadzić do rozwoju wielu chorób. Już teraz wskazuje się, że nasz mikrobiom jelitowy to „drugi mózg”. Bakterie bytujące w jelitach mają ogromny wpływ na nasze zdrowie i ogólną kondycję. Dziś zaburzenia równowagi mikrobiologicznej jelit wiąże się nie tylko z problemami w obrębie samego układu pokarmowego, ale także z:cukrzycązaburzeniami psychicznymi (np. zaburzeniami osobowości, depresją i zaburzeniami nastroju)chorobami reumatycznymichorobami autoimmunologicznymiproblemami stomatologicznymiotyłościąproblemami hormonalnymii wieloma innymiPoza typową oceną flory jelitowej niekiedy proponuje się również pośredni test dysbiozy. To badanie wykonuje się zazwyczaj w próbce moczu. Celem badania jest ocena zawartości poszczególnych substancji będących metabolitami (produktami przemiany materii) bytujących w jelitach bakterii czy grzybów. W badaniu tym oznacza się: D-arabinitol, będący metabolitem drożdży (rodz. Candida) – jego obecność w moczu może świadczyć o zasiedleniu jelit przez te grzybykwas dihydroksyfenylopropionowy, będący metabolitem bakterii z rodz. Clostridum, których obecność może być bardzo niebezpieczna i skutkować ciężkimi stanami zapalnymikwas p-hydroksybenzoesowy – metabolit bakterii E. colikwas benzoesowy – wytwarzany przez liczne szczepy bakterii, w wątrobie wiązany jest przez glicynę oraz witaminę B6 i przekształcany w kwas hipurowy. Podwyższone stężenia kwasu benzoesowego w moczu wskazują na brak tych mikroelementów. Jednakże należy zwrócić uwagę na fakt, że kwas benzoesowy dostarczany jest do organizmu również wraz z pożywieniem (zawierają go np. śliwki, czarne jagody i borówki oraz liczne przetworzone produkty – w postaci dodatku do żywności), co należy brać pod uwagę przy interpretacji wyników. kwas hipurowy (występuje w moczu jako produkt wątrobowych przemian metabolicznych związków aromatycznych; jego pojawienie się w większych stężeniach w moczu może stanowić efekt spożywania kwasu benzoesowego lub procesów gnilnych w jelitach) kwas fenylooctowy/kwas fenylopropionowy – produkty degradacji fenyloalaniny nieprawidłowo sterowanej przez mikroorganizmy chorobotwórcze; wykrycie ich wskazuje na nadmierny i nieprawidłowy przyrost flory bakteryjnejkwas p-hydroksyfenylooctowy – związany z dużym zasiedleniem jelit przez Gardia lamblia oraz niektóre bakterie beztlenoweindykan – jego zwiększone poziomy w moczu wiąże się głównie ze schorzeniami jelita cienkiego (takimi jak celiakia), mogą występować także po operacjach chirurgicznych w obrębie jelita cienkiego oraz w przypadku zablokowania przewodów żółciowych w wyniku niewydolności trzustkikwas winowy – pojawienie się większych ilości kwasu winowego w moczu może mieć związek ze wzmożonym przyrostem grzybów w jelicie oraz zwiększonym spożyciem samego kwasu winowego (m. in. przyjmowaniem posiłków zawierających w swym składzie proszek do pieczenia oraz spożyciem owoców fermentujących bezpośrednio przed badaniem)niestrawione aminokwasy i glukoza, które są wykorzystywane przez mikroorganizmy w jelicie do ich wzrostu i jednocześnie metabolizowaneChoroby jelit a zaburzenia przyswajaniaKolejne przyczyny zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego to osobniczy problem lub niezdolność do przyswajania niektórych składników pokarmowych. Dotyczy to szczególnie laktozy i fruktozy oraz niewydolności organów wewnętrznych – trzustki i wątroby, a także deficytów w metabolizmie histaminy, które mogą prowadzić do reakcji zapalnych w obrębie związku z tym proponuje się m. in. diagnostykę nietolerancji laktozy (u osób, które doświadczają nieprzyjemnych objawów po spożyciu nabiału) poprzez wykonanie wodorowego testu oddechowego. Polega on na pobraniu pięciu próbek powietrza: przed wypiciem roztworu laktozy30 minut po wypiciu roztworu laktozy60 minut po wypiciu roztworu laktozy120 minut po wypiciu roztworu laktozy180 minut po wypiciu roztworu laktozyOprócz tego ocenia się wizualnie pobraną próbkę kału – jej konsystencję oraz pH, przy czym odczyn kwaśny może świadczyć o zaburzeniach trawienia oraz wchłaniania węglowodanów. Aby uzyskać pewność co do tego podejrzenia, ocenie podlegają także poziomy pozostałości trawienia, tj. tłuszczów, cukrów, białka oraz wody. Ponadto w takich przypadkach poleca się również oznaczenie markerów złego trawienia, czyli:elastazy trzustkowej, kwasów żółciowych,wydzielniczej postaci immunoglobulin A(sIgA). oznaczenie beta-defensyny,oznaczenie eozynofilowego białka jelit a inne zaburzeniaMarkery złego trawieniaElastaza trzustkowa Elastaza trzustkowa znajdująca się w soku trzustkowym wydzielanym do dwunastnicy jest enzymem, którego oznaczenie odpowiada na pytanie o zdolności wydzielnicze trzustki. Oznaczenie to charakteryzuje się bardzo wysoką czułością oraz swoistością i zazwyczaj wykonuje się je w próbce można oznaczać także w próbce surowicy krwi, jednak tego typu badanie wykonuje się najczęściej podczas diagnostyki ostrego zapalenia trzustki lub zaostrzenia stanu przewlekłego. Badanie to stosuje się także jako screening niewydolności trzustki u dzieci chorych na mukowiscydozę, a także dla uwidocznienia zaostrzenia choroby w przypadku chronicznej niewydolności jednocześnie od razu w tej samej próbce kału wykonuje się oznaczenie kwasów żółciowych. Ich podwyższone stężenie może świadczyć o nieprawidłowym wchłanianiu w jelicie związanym z rozrostem flory immunoglobulina A (sIgA)Immunoglobuliny A, określane jako postaci wydzielnicze, wytwarzane są w komórkach plazmowych zasiedlających obszar błony śluzowej ściany jelita. Ich podstawowym zadaniem jest obrona jelit i neutralizacja antygenów, toksyn oraz mikroorganizmów chorobotwórczych. Wydzielnicze IgA występują jako dimery, czyli połączone dwa przeciwciała. Jeżeli pacjent ma obniżone poziomy sIgA, taki stan może wskazywać na niewystarczającą stymulację układu immunologicznego. Z kolei podwyższone stężenia wskazują na stymulację układu odpornościowego, a więc wzmożone działanie odporne, co sugeruje, że „coś dzieje się” w jelitach – defensyny Defensyny to grupa białek, które stanowią pierwszą linię obrony przeciwko mikroorganizmom żyjącym na błonach śluzowych. Stanowią one bardzo istotny element odporności, w tym odporności wrodzonej – naturalnej. Ich rola nie ogranicza się jednak tylko do działania przeciwbakteryjnego, ale także przeciwwirusowego i w mniejszym stopniu również oddziaływania przeciwgrzybiczego i przeciwpasożytniczego. Defensyny stanowią ważny element układu immunologicznego. Są wydzielane przez neutrofile oraz komórki nabłonkowe błony śluzowej jelit. Obniżony poziom β-defensyny w kale świadczy o słabszym działaniu obronnym śluzówki jelit oraz zmniejszonej neutralizacji antygenów. Z kolei jej podwyższone stężenie wskazuje na wzmożone reakcje obronne przeciwko mikroorganizmom, toksynom i antygenom. Również w tym przypadku oznaczenie nie odpowiada na pytanie: co konkretnie jest przyczyną zaburzeń funkcjonowania jelit, a wskazuje na fakt, że dzieje się coś, co może wymagać dalszej białko X (EPX)Eozynofilowe białko X zalicza się do białek cytotoksycznych wydzielanych przez zaktywowane eozynofile po ich kontakcie z bakteriami i pasożytami. Uznaje się za marker służący rozpoznaniu oraz ocenie reakcji zapalnych w podwyższenie poziomu EPX w kale wskazuje na utajony stan podrażnienia przez antygeny (składniki pokarmowe i mikroorganizmy). W przypadku znacznego zwiększenia poziomu EPX będącego wyrazem nasilonych reakcji immunologicznych, podejrzewa się obecność pasożytów jelitowych. Po za tym duża ilość EPX wskazuje na alergie i nadwrażliwości utajona w kaleBadanie jest jednym z pierwszych oznaczeń, które poleca wykonać gastroenterolog zgłaszającym się do niego pacjentom. Do przeprowadzenia badania potrzebna jest próbka kału pacjenta wielkości orzecha włoskiego. Warto pamiętać, że trzy dni przed wykonaniem oznaczenia nie wolno przyjmować preparatów zawierających witaminę C, kwas acetylosalicylowy lub żelazo. Przed badaniem poleca się także wdrożenie trzydniowej diety bezmięsnej. Powinna być również bogatoresztkowa, czyli bogata w błonnik, na przykład owoce, warzywa czy zboża. W tym czasie należy wykluczyć z jadłospisu zielone warzywa oraz chrzan i rzepę. Należy także unikać potraw zawierających krew, takich jak kaszanka. UWAGA: należy zaopatrzyć się w sterylny pojemnik do transportowania próbki kału do badań, który można kupić w aptece. Takie pojemniki otrzymamy również w laboratoriach. Warto także wiedzieć, że nie powinno się wykonywać badania w trakcie schorzenia związane z chorobami jelitPoza wymienionymi wyżej badaniami nie można zapominać, że istnieje szereg schorzeń bardzo mocno powiązanych z chorobami jelit. W związku z tym należałoby rozważyć diagnostykę:zakażenia Helicobacter pylori w kontekście chorób żołądka i dwunastnicy, w tym diagnostykę choroby wrzodowejdiagnostykę celiakiidiagnostykę laboratoryjną przerostu mikroflory bakteryjnej w jelicie cienkim (SIBO)rozpoznanie chorób nowotworowych przewodu pokarmowegoPamiętajmy, że często ignorowane przez nas objawy, takie jak biegunki, zaparcia czy nieprzemijające wzdęcia, mogą być pierwszymi sygnałami świadczącymi o rozwijającej się chorobie, która w najgorszym przypadku może nawet skończyć się śmiercią. Właśnie dlatego tak ważna jest regularna diagnostyka i i/lub posłuchaj:1. Stan zapalny – powstawanie2. Przeszczepy wątroby u dzieciBibliografiaKosińska B.,. Diagnostyka Laboratoryjna Nieswoistych Zapaleń Jelit. Nowiny Lekarskie, 2006, Stanisław, et al. Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit. Pediatria i medycyna rodzinna, 2014, Beata, et al. Nieswoiste zapalenia jelit-diagnostyka, etiologia oraz objawy z uwzględnieniem zmian w jamie ustnej. Gastroenterologia Polska/Gastroenterology, 2011, W.: Jelito grube. [W:] Konturek J. (red.). Gastroente-rologia i hepatologia kliniczna. PZWL, Warszawa, 2001, 385– Shanakan F.: Inflamatory bowel disease. He-alth Press, Oxford S., Gil J., Wichan P., Chojnacki J.: Nieswoiste cho-roby zapalne jelit – podstawowe wykładniki etiopatogene-tyczne i kliniczne. Pol. Merk. Lek., 2004, 17, Supl. 1, W.: Postępy w etiopatogenezie i leczeniu nieswo-istych zapaleń jelit. [W:] Konturek J. (red.). Med. Sci. Rev., Gastroenterologia, 2002, 1, 72–77. Shanahan F.: Inflammatory bowel disease: immunodiagnos-tics, immunotherapeutics, and ecotherapeutics. Gastroentero-logy, 2001, 120, 622– H., Wang SJ., Yang HY. et al.: Distinct Associations of HLA class II genes with inflammatory bowel disease. Ga-stroenterology, 1993, 104, 3, 741– Alessio. Zonulin, regulation of tight junctions, and autoimmune diseases. Annals of the New York Academy of Sciences, 2012, I.; Trebichavsky, I. Calprotectin—a pleiotropic molecule in acute and chronic inflammation. Physiol Res, 2004, 53: Ruth M.; KOK, Klaartje. Fecal calprotectin. Advances in clinical chemistry, 2018, 87: Michael R.; Denson, Lee A. Role of fecal calprotectin as a biomarker of intestinal inflammation in inflammatory bowel disease. Inflammatory bowel diseases, 2006, H., et al. Histamine release from gut mast cells from patients with inflammatory bowel diseases. Gut, 1990, M., et al. Plasma histamine levels (H) during adjunctive H 1-receptor antagonist treatment with loratadine in patients with active Inflammatory Bowel disease (IBD). Inflammation research, 2010, Daniel W.; Sinatra Frank R.; Merrit Russell J. Random fecal alpha-1-antitrypsin concentration in children with gastrointestinal disease. Gastroenterology, 1981, der Sluys Verr I. Biemond, HW Verspaget, CBHW Lamers, A. Faecal parameters in the assessment of activity in inflammatory bowel disease. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 1999, J. A.; Bjarnason I. Non-invasive investigation of inflammatory bowel disease. World Journal of Gastroenterology, 2001, Aldona; Naskalski, Jerzy W.; Solnica, Bogdan. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Paulina; Deptuła, Wiesław. Defensyny–ważny wrodzony element układu odpornościowego u ssaków Defensins: An important innate element of the immune system in mammals. Postepy Hig Med Dosw.(online), 2008, 62: Marian. Mikrobiom człowieka–zdrowie i choroba. Postępy Mikrobiologii, 2012, Tomasz; Januszkiewicz, Aleksandra; Szych, Jolanta. Mikrobiom przewodu pokarmowego i jego dysbiozy jako istotny czynnik wpływający na kondycję zdrowotną organizmu człowieka. Med Dośw Mikrobiol, 2014, 66: Hanna, et al. Znaczenie zaburzenia osi jelitowo-mózgowej i nadwrażliwości na antygeny pokarmowe w etiopatogenezie schizofrenii. Psychiatr. Pol, 2016, Natalia. Dysbioza i suplementacja probiotykami w aspekcie regulacji funkcji osi jelitowo-mózgowej. Simon, et al. Dysbiosis of the gut microbiota in disease. Microbial ecology in health and disease, 2015, Christophe, et al. Functional dysbiosis within the gut microbiota of patients with constipated‐irritable bowel syndrome. Alimentary pharmacology & therapeutics, 2012, Edyta; Krasińska, Beata; Walkowiak, Jarosław. Hipolaktazja, zespół złego wchłaniania laktozy, nietolerancja laktozy. Family Medicine & Primary Care Review, 2011, 2: Paulina; Kulig, Jan; DIAGNOSTYKI, Kierownik Zakładu. Ocena przydatności diagnostycznej oznaczeń amylazy, lipazy i elastazy trzustkowej (E1) u chorych z ostrym zapaleniem Satti, et al. How useful is fecal pancreatic elastase 1 as a marker of exocrine pancreatic disease?. The Journal of pediatrics, 2002, Matthias, et al. Expression of human beta-defensins in children with chronic inflammatory bowel disease. PLoS One, 2010, dr hab. n. med. Krzysztof Bielecki Niedrożność jelita grubego z powodu rzekomej polipowatości w przebiegu WZJG. Oddział Chirurgii Ogólnej z Pododdziałem Proktologii Szpitala Solec,

ciasto dla chorych na jelita